تاریخچه شرکت ملی صنایع پتروشیمی

ایجاد صنعت پتروشیمی در ایران قدمتی 50 ساله دارد و به دهه 1330 شمسی بر می‏گردد. در اواخر این دهه، وزارت اقتصاد وقت به منظور گسترش صنعت پتروشیمی در کشور، بنگاه شیمیائی کشور را تأسیس نمود و شرکت مزبور در سال 1337 طرح احداث کارخانه کود شیمیائی مرودشت فارس را به اجرا گذاشت. لیکن از آنجا که رشد این صنعت نیازمند فعالیتهای تخصصی گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود، به زودی ضرورت ایجاد سازمانی برای توسعه و هدایت صنعت پتروشیمی مشهود گردید و به همین سبب در سال 1342 شرکت ملی صنایع پتروشیمی با مالکیت دولت و تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران تأسیس گردید و کلیه فعالیتهای مرتبط با ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی در این شرکت متمرکز گردید.

روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی

روند توسعه و تحول صنعت پتروشیمی در ایران پنج مرحله مشخص را در بر می گیرد.

1) مرحله پیدایش: این مرحله با تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال 1342 و با احداث واحد تولید کود شیمیایی شیراز در سال 1343 آغاز گردید.

2) مرحله گسترش اولیه: با ایجاد مجتمع های پتروشیمی رازی، آبادان، پازارگاد، کربن اهواز (ایران)، خارک ، فارابی ، بندرامام و طرحهای توسعه پتروشیمی شیراز آغاز گردید. ( دوره سال های 56-1352، 51-1347، 46- 1343)

3) مرحله رکود: به علت مسائل ناشی از جنگ تحمیلی، تولید به حداقل رسید و عملیات تکمیل احداث پتروشیمی بندرامام نیز متوقف شد ولی تکمیل طرح های نیمه تمام از جمله طرح گسترش شیراز ادامه داشت.

4) مرحله تجدید حیات و بازسازی: اجرای طرح های برنامه پنجساله اول و دوم توسعه (پتروشیمی اصفهان، اراک و تکمیل مجنمع های بندرامام و ...) باعث شد که تولید در سال پایانی برنامه دوم به 12 میلیون تن برسد.

5) مرحله جهش و تثبیت: در این دوره (برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه) پتروشیمی به سمت استقرار در کلاس جهانی حرکت کرد. ویژگی های متمایز این دوره صرف نظر از جهش و فزونی تولید و ارزش تولیدات، ارتقاء جایگاه صنعت پتروشیمی در صادرات کالاهای غیر نفتی و در سهم اقتصاد ملی، ارتقاء نسبی جایگاه پتروشیمی ایران در منطقه و جهان و ... می باشد.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی در طی مدت برنامه های توسعه ای، تمامی تلاش و همت خود را به کار بسته تا با دستیابی به موقعیت برتر و حداکثر استفاده از مزیتهای نسبی کشور حضوری موثرتر، در منطقه و جهان بدست آورد. نماد چنین حضوری، تغییرات شاخص ها و متغیرهای اقتصادی بنگاه، چون تولید، صادرات، سرمایه گذاری، ارزش افزوده و سهم در تولید ملی، مشارکتهای منطقه ای و گستردگی بازارهای هدف صادراتی است. به طوری که میزان ظرفیت اسمی و تولید در پایان سال 1392 به ترتیب به 60 و 41 میلیون تن بالغ گردید و سهم پتروشیمی در صادرات غیر نفتی به 5/31 درصد و صادرات محصولات صنعتی به 4/39 درصد رسید که بیانگر جایگاه این صنعت در اقتصاد کشور است.